حذف رانت‌های ۷۰‌درصدی بازار خودرو با لغو امتیازهای ویژه برای مادران و اسقاطی‌ها

مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی از احتمال حذف رانت‌های ۷۰‌درصدی بازار خودرو خبر می‌دهد. در‌صورت عرضه خودروهای داخلی در بورس کالا، الزام عرضه ۵۰ درصد موجودی خودروها به مادران دارای حداقل دو فرزند و ۲۰ درصد موجودی خودروها به مالکین خودروهای فرسوده از بین می‌رود.

طبق مصوبه اخیر که البته دارای ابهامات متعددی است، به‌نظر می‌رسد خودروسازان دیگر اجباری برای عرضه انحصاری خودرو به مادران دارای حداقل دو فرزند و مالکین خودروهای اسقاطی ندارند؛ چرا که خودروهای تولید داخل قرار است در بورس کالا عرضه شوند. بدین‌ترتیب، دو طرح جنجالی و رانت‌زای جوانی جمعیت و جایگزینی خودروهای فرسوده لغو شده است و ۱۰۰ درصد موجودی خودروها با شانس خرید یکسان در دسترس متقاضیان قرار می‌گیرد.

با حذف رانت‌های ۷۰‌درصدی بازار خودرو و عرضه محصولات در بورس کالا، شرکت تولیدکننده نیز به سود قابل‌توجهی خواهد رسید. طبق مصوبه قبلی، خودروها با قیمت پایه در اختیار مادران و مالکین خودروهای فرسوده قرار می‌گرفتند و همین موضوع، یکی از دلایل زیان‌دیدن خودروسازان در سال‌های اخیر بود.

حال که قرار است خودروهای تولید داخل در بورس کالا عرضه شوند، دیگر خبری از امتیازهای ویژه برای مادران و اسقاطی‌ها نیست. در بورس کالا، خودرو با یک قیمت پایه به مزایده گذاشته شده و کشف قیمت می‌شود. سپس هر متقاضی با پیشنهاد قیمت بالاتر، خریدار نهایی خودرو خواهد بود. این روش همچنین ردپای دلالان و افراد سوءاستفاده‌گر را از معاملات خودرو کمرنگ‌تر می‌کند.

این روند، نقدینگی هنگفتی را برای خودروسازان به ارمغان آورده و آن‌ها را از زیان‌دهی خارج می‌کند. بورس کالا بهترین راه‌حل برای دورزدن سیاست قیمت‌گذاری دستوری به‌حساب می‌آید که سال‌ها کابوس خودروسازان بوده است. البته به‌نظر می‌رسد دولت با تأیید مصوبه جدید، رضایت خود را از حذف سیاست قیمت‌گذاری تکلیفی اعلام کرده است، ولی به هر دلیلی تمایل ندارد به‌طور صریح و علنی، این سیاست دردسرساز را حذف کند. مصوبه جدید شاید تأثیر چشمگیری در کاهش قیمت خودرو در بازار نداشته باشد، ولی به‌طور قطع سرعت افزایش قیمت را کُندتر می‌کند.